конкурс туристических маршрутов

2013 год - Год зелёного туризма в Беларуси. Администрация и профсоюз Светлогорской РЦБС (районной централизованной библиотечной системы) объявил среди сельских библиотекарей конкурс на лучший туристический маршрут. Объём 4 страницы, 14 шрифт, одиночный интервал. Вот, что у меня получилось. Итоги пока не подведены, но работы представлены в отдел маркетинга.
Ниже размещена не сама работа а её рабочие материалы, не получается передать оформление титульного листа и приложений...Назвала я работу "Дуброва: в прошлом и сегодня"

Дописано позже.. Итоги конкурса подведены.. Из 36 сельских библиотек участвовало 7. Наша библиотека не заняла призовых мест, но, как и все участники отмечена премией за участие.
Есть возможность выложить работу, которая получила 3-е место.. Это моя коллега из д.Давыдовка.. Смотрите ниже..

улица Чехладзе, барельеф на магазине

Бусел Ольга Николаевна, 1940 г.р. хозяйка дома

табличка на доме, в котором был наблюдательный пункт

памятная стела в честь начала операции "Багратион"

царская монета, 1852 г.

солиды 17 столетия

фрагмент старинного ключа

автор блога библиотекарь Л.Ф. Бусел

Добры, дзень, паважаныя сябры! Рады вітаць вас у нашай вёсцы Дуброва. Гэтую паэтычную назву вёска, мабыць, атрымала з-за таго, што раней тут было шмат дубоў. Гэты факт занатаваны ў летапісы са слоў старажылаў.

З пачатку вызначым геаграфічнае знаходжанне гэтага населянага пункта. Вёска Дуброва знаходзіцца ў 23 км на захад ад Светлагорска, 24 км ад чыгуначнай станцыі Светлагорск-на-Бярэзіне (на лініі Жлобін — Калінкавічы), 124 км - ад Гомеля, на рацэ Іпа і аўтадарозе Парычы — Светлагорск.

 Вёска Дуброва ўпершыню ўзгадваецца ў канцы XVI стагоддзя. А дакладней, у 1592 годзе  яна была пазначана ў “Вялікім гістарычным атласе Беларусі”.

Аб тым, што данная мясцовасць заселена людзьмі здаўна, гаворыць тое, што каля суседняй вёскі Вялікі Бор знаходзяцца два курганныя магільнікі. За 1,5 км на поўдзень ад вёскі - 2 курганы дыяметрам 12 і 6 метраў, вышынёй 1,7 і 0,8 метраў. Насыпы здзірванелі, добра захаваліся. Выявіла і абследавала  ў 1981 годзе Н.М. Дубіцкая. Раскопкі не праводзіліся.  А недаўна выявілася, што курганы тыя распаханы калгаснай тэхнікай, і даследаванні там весці ўжо немагчыма.

Старадаўнія паселішчы звычайна ўзнікалі на берагах  рэк. Гэта зразумела: вада, рыба, звяры ідуць да вады, пазней — гандлёвыя зносіны водным шляхам, бо дарог не было. Дуброва размешчана на рацэ Іпа, правым прытоку Прыпяці..

Іпа гэтая рачулка з даўніх часоў выконвала ролю мясцовага шляху зносін паміж жыхарамі берагоў Прыпяці і насельніцтвам падбярэзінскіх прастораў. Гэта быў адзіны тарговы шлях у гэтай мясцовасці. 

Іпа —  чаму так названа рака? Навуковае меркаванне назвы ракі такое: адзін з варыянтаў геаграфічнага тэрміну “іпа” — балотная вада. Трэба меркаваць, што назва яе мае фінскае паходжанне, аб чым сведчаць падобныя назвы, а таксама прозвішчы на тэрыторыях, заселянных фінскімі народамі (Эстонія, Фінляндыя). Рака Іпа струменіць на поўдзень да галоўнай палескай ракі Прыпяці.

Але колькі б мы не меркавалі аб паходжанні ракі, ў вёсцы ёсць свая легенда: невялікая рачулка брала свой пачатак з-пад куста ліпы і таму назва Іпа.

Деревня Дуброва — родина Героя Социалистического Труда Дайнеки Филиппа Петровича и Бусла Ивана Павловича, кандидата сельскохозяйственных наук, старшего научного сотрудника, доцента, автора более 100 научных и научно-методических работ, книг сельскохозяйственной тематики. Иван Павлович подарил нашему музею свои книги с автографом, личные документы. Проживает он сейчас в Минске, но малую родину не забывает. 

Большинство населения работает в сельском хозяйстве.

Начало коллективному хозяйствованию было положено в далёком 1929 году. Весной 1930 года свезли в один сарай плуги, бороны, коней и организовали колхоз «Чырвоная Дуброва».  Разные пришлось пережить времена. И нехватку грамотных специалистов, отсутствие техники, семян, работу за трудодни, указания свыше, когда и что сажать и сеять, собирать и жать. Но хозяйство всегда было крепким, неоднократно награждалось грамотами и премиями, дважды было участником Выставки Достижений Народного Хозяйства в Москве.

С 2005 года хозяйство стало сельскохозяйственным филиалом РУП “Гомельэнерго”. Этот факт в истории хозяйства сыграл решающую, положительную роль. Сильная материальная поддержка энергетиков улучшила его финасово-экономическое положение.

В 2009 году решением Светлогорского районного совета депутатов деревня Дуброва (тогда ещё Полесского сельского совета) преобразована в агрогородок Дуброва. Агрогородком называются сельские населённые пункты, условия проживания в которых максимально приближены к городским. Приобрели новый современный вид все социально-культурные объекты: административное здание филиала, почтовое отделение, СДК и сельская библиотека, УПК “Дубровский ясли-сад-средняя школа”, АВОП (амбулатория врача общей практики), магазины “Промышленные товары” и “Продовольственные товары”, гостиничный комплекс. Таксофон на здании продмага, по которому бесплатно можно позвонить по экстренным номерам (101, 102, 103). Сельским жителям стали доступны услуги сотовых аператоров, скоростного Интернета. На почте и во всех магазинах  можно произвести безналичный расчёт  по пластиковой карточке. Совсем скоро агрогородок будет газифицирован, уже создан кооператив и ведётся прокладка труб.

Если вы приехали в нашу деревню, то вам следует посетить музей истории деревни Дуброва, который расположен в здании местного дома культуры. В нём есть достаточно ценные и интересные экспонаты. К ним относятся: монеты времен Великого Княжества Литовского, солиды боратинки Брестского монетного двора второй половины XVII века. Несомненно, также вызывают интерес монеты российской империи конца XIX века. Всё это найдено в земле в окрестностях деревни.

Улетку 2013 года фонд нашага музея папоўніўся каштоўнымі экспанатамі. Наш зямляк, уражэнец вёскі Міхайлаўка, што непадалёк, мастак Бусел Яўген Сямёнавіч перадаў у дар музею чатыры свае карціны : “…Цвіла ружа ў агародзе…” , “Пчолка рада квету, а чалавек лету”, “Тут і я, туті жонка мая, тут і мае дзеці — люба паглядзеці”, “Лепшая вадзіца з роднае крыніцы”. Дарэчы, Яўген Сямёнавіч - член Саюза мастакоў СССР і Беларусі, удзельнік шматлікіх міжнародных і рэспубліканскіх мастацкіх выставак, на якіх яго працы атрымлівалі высокую ацэнку,  шмат гадоў быў аўтарам і членам рэдкалегіі часопіса “Вожык”, заслужаны  дзеяч культуры Рэспублікі Беларусь.

Самый большой раздел нашего музея посвящён событиям Великой Отечественной войны.  Имена пяти Героев Советского Союза связаны с нашей деревней. Трое - покоятся в братской могиле Дубровы. Двум  героям –артиллеристам Павлову и Тураеву, посчастливилось выжить.

За героический подвиг, совершенный 21 декабря 1943 года в бою у деревни Дуброва, командиру орудия сержанту чувашу Павлову Николаю Спиридоновичу 29 марта 1944 года присвоено звание Героя Советского Союза. Бойцы его расчёта награждены орденами и медалями.

 В том же бою отличился наводчик орудия, младший сержант, узбек Джуракул Тураев. Что интересно, каждый из них считал другого погибшим.

«Мне самой всегда было интересно, что же случилось с Тураевым и Павловым после войны.  Как сложилась их дальнейшая судьба? Если самих уже нет в живых по возрасту, то, наверняка остались дети, внуки, правнуки. Хотела даже заявку в передачу «Жди меня» подать». И вот этим летом приехал в Дуброву сын одного их Героев Бахром Джуракулович Тураев.  Оказалось, что он разыскал сына  Н. С. Павлова.  Сыновья Героев хотели бы, чтобы память об их отцах жила и там, где они получили  высшую воинскую награду. Планируют приехать в Беларусь 9 мая следующего года.

Имя Серго Чехладзе (Чигладзе) знакомо каждому местному жителю. В Дуброве, Свелогорске и Минске его именем названы улицы. Высокое звание Героя Советского Союза  молодой грузин получил за подвиг при освобождении нашей деревни. В фонде музея есть фотографии, документы, ваза, грузинский флаг, книги, подаренные земляками Героя.  

Имеется в фонде музея книга командира 96 дивизии, освобождавшей Дуброву, Фатыха Гариповича Булатова - «Будни фронтовых лет». На её страницах есть описание подвига Дмитрия  Григорьевича Редькина. Но случилось так, что  в Дуброве не было улицы имени Героя. И вот в 2012 –м году справедливость восторжествовала, новая улица возле шоссе носит название Редькина.

Ещё одно имя Героя Советского Союза стоит помнить – сибиряк Мартын Пантелеймонович Тепляков.

В январе 1944 в деревне Заречье погиб сержант, командир отделения и парторг 5-й стрелковой роты 467-го полка 81-й с.д., герой Днепра, воин 61-й армии Мартын Тепляков. Решительным штурмом 30 января 1944 года бойцы 467-ого полка выбили гитлеровцев из деревни Заречье. Но в этом бою фашистская пуля убила героя. С почестями похоронили солдаты своего командира.

Стоит упомянуть, ещё об одном экспонате музея истории деревни Дуброва. Это письмо одного из участников освобождения Дубровы Николая Рябчикова. После войны он с товарищем приезжал на места былых боёв, сфотографировался, у чудом уцелевшего дома, в котором в феврале 1944 был наблюдательный пункт их 8-ой артиллерийской батареи.

Этот исторический факт был увековечен: в 2012 году на доме по улице Чехладзе № 56 была установлена мемориальная доска.

               Ещё один, достаточно интересный факт. Операция по освобождению Белоруссии начиналась с наших мест.

В 1965 году на западной окраине Дубровы, на перекрёстке дорог Паричи – Калинковичи и Дуброва – Гороховищи была установлена стела в честь воинов 28-й армии, которые 23.06.1944 года с этих рубежей начали наступление в направлении Бобруйск – Слуцк, операцию по освобождению Белоруссии «Багратион».

Наиважнейшим звеном в этой операции являлся генеральный прорыв вражеского фронта в урочище Брыщский мох, которое находится между деревнями Мартиновка и Петровичи.

В длину Брыщский мох занимает примерно 4км, в ширину —2. Этот мох хорошо знают жители окрёстных деревень: Дуброва, Притыка, Раковичи, Теребулин, Корма, Чернявка… Само название — Брышча, Брыщский мох — говорит о том, что это было болотистое, грузкое, недоступное место.

Брыщский мох и привлёк внимание нашего командования. У немцев тут не было даже сплошной линии фронта. Оборона складывалась из отдельных огневых точек на сухих пригорках, которые имели между собой только огневую связь.

Лучшего места и желать не нужно. Но как пройти такое болото? И не только пройти, а и переправить танки, орудия, миномёты? В штабе 65-й армии решили: надо делать гати. Их делали все инженерные войска и стрелковые части из второго эшелона. Днём пилили лес, а ночью готовый материал подвозили к месту прорыва. Всё делалось так, чтобы не заметил противник. В ночь на 24 июня через Брыщский мох были проложены три линии гатей. Брёвна клали пласт на пласт, по нескольку настилов на один ряд, чтобы могли пройти самые тяжёлые орудия и танки. Гати крепили железными скобами утром, когда началась артиллерийская подготовка.

Урочище Брыщский мох — памятное место Великой Отечественной войны. Оно подробно описано в мемуарной литературе, о нём подробно рассказывает Батов в своей книге “В боях и походах”, его изучают в военных академиях и училищах.

К июлю 2014 недалеко от Дубровы, на повороте на д. Раковичи  планируется возвести монумент в честь операции “Багратион”. Этот этап Великой Отечественной войны к 70 –летию освобождения Беларуси будет увековечен в памятнике.Эскизы памятника имеются. По задумке автора проекта, там будут четыре фигуры военоначальников (Жукова, Рокоссовского,  Панова), стрелками указаны направления операции. Финансирование планируется из бюджета союзного государства, в основном. Благоустройство прилегающей территории.

            Раённы конкурс на лепшы турыстычны маршрут

                       “Сцяжынкамі  малой  радзімы”

                        Давыдаўская сельская бібліятэка

                                                         Аўтар -  Міцкевіч Іна Мікалаеўна,

                                                         бібліятэкар Давыдаўскай сельскай

                                                         бібліятэкі

“ МОЙ РОДНЫ КУТ…”

Тэхналагічная карта маршрута

Тып маршрута: гісторыка- краязнаўчы

Абъекты турыстычнага маршрута:

Урочышча Гарадзінка, мястэчка Кулінін мох, брацкая магіла, магіла ахвяр фашызму, Музей вясковага побыту.

   Многае звязвае чалавека з месцам, дзе ён нарадзіўся и вырас.  Родны край, яго людзі, прырода становяцца часткай чалавечага лёсу. Гэта месца не параўнаць ні з чым іншым. Гэта наш парог жыцця, Малая Радзіма.

  За 3 км на паўночны ўсход  ад Давыдаўкі ва ўрочышчы Гарадзінка  знаходзіцца помнік археалогіі – гарадзішча, якое ўяўляе сабой авальную пляцоўку, памерам 85х35м, умацаваную валам і ровам. Вышыня вала 1,5-2м, шырыня 10м; глыбіня рова 1-1,5 м, шырыня 3м. Гарадзішча было выяўлена і абследавана ў 1981г., але раскопкі не праводзіліся. Як сведчыць старажыл Юліян Якаўлевіч Сыцько ва ўрочышчы ёсць курган, які нагадвае кола. У сярэдзіне кургана-яма. Назву Гарадзінка ўрочышчу далі старыя людзі. Зараз тут сеюць сеянку, косяць сена для кароў.

  Ад мясцовай жыхаркі Грабцэвіч Любові Ўладзіміраўны я пачула надзвычай цікавую легенду. Калісьці на месцы, якое атрымала потым назву Кулінін мох, працякала рака, у якой ўтапілася адзіная дачка мясцовай вядзьмаркі  па імені Куліна. Жанчына ў роспачы пракляла раку, уклаўшы ў праклён усю сваю боль. Рака знікла, а на яе месцы засталіся два камяні: адзін - на дне, а другі -  на беразе, каля вялізнага  дуба. На адным з камянёў людзі ўбачылі крыж, але ён быў незвычайным: основа крыжа знаходзілася на падстаўцы ў выглядзе скобы, а яго верхавіна нагадвала сонца. Як гаворыць легенда, калі хто-небудзь пераверне камень, рака вярнецца. Дарэчы, не однойчы мясцовыя хлапчукі спрабавалі гэта зрабіць, аднак камень так і застаўся ляжаць на сваім месцы. На камяні можна убачыць крыж, які нагадвае крыжы гербаў князёў Агінскіх і Статкевічаў, а таксама лічбы 7,8,4. Што яны абазначаюць – невядома. Магчыма, хтосьці з князёў у ХYIII стагоддзі  такім чынам абазначыў межы сваіх уладанняў. Але гэта ўжо іншая гісторыя.

                    

        

   У цэнтры вёскі знаходзіцца брацкае пахаванне  воінаў 65-ай арміі , якія загінулі ў 1943-1944гг. у баях супраць гітлераўцаў. У брацкай магіле пакоіцца 719 савецкіх воінаў і партызан. На 12 мармуравых плітах - імёны загінуўшых. У 1967г. быў устаноўлены помнік - скульптура воіна. Але за некалькі дзесяцігоддзяў пліты і помнік прыйшлі ў непрыгоднасць. Таму ў красавіку 2005г. яны былі  заменены. На мармуравай дошцы, якая з’явілася пасля абнаўлення, - выявы чырвонаармейца і партызана і надпіс: “Вовеки этот подвиг исполинский народ великий не забудет, нет”.

    Непадалеку ад вёскі ёсць яшчэ адно памятнае месца, якое нагадвае аб падзеях Вялікай Айчыннай. У 500 метрах ад Давыдаўкі знаходзіцца магіла ахвяр фашызму. У ёй пахавана 129 мірных жыхароў яўрэйскай нацыянальнасці, галоўным чынам, жанчыны, старыя і дзеці, якія былі растраляны 8 лютага 1942г. Да вайны большасць насельніцтва Давыдаўкі складалі яўрэі. Беларусаў было толькі 8 сем’яў. Бяда прыйшла з боку Азарыч. У пачатку лютага ў вёску ўварваўся паліцэйскі атрад. У яго склад уваходзілі паліцаі з Людзвінаўкі, Прасвету, Давыдаўкі. Беларусаў не кранулі. Забівалі яўрэяў. Не шкадавалі ні старых, ні дзяцей. І дарослыя, і дзеці імкнуліся схавацца ў суседзяў, залазілі ў сабачыя будкі, на гарышчы, пад дровы, затойваліся ў хлявах. Але паліцаі па слядах, якія заставаліся на снезе, хутка адшукалі амаль усіх. Жанчын, старых, дзяцей    цягнулі за рукі, за ногі і адразу расстрэльвалі. Потым трупы вывезлі за ваколіцу і закапалі. Нейкім цудам удалося выратавацца двум хлопчыкам і маладой дзяўчыне Лізе Вольфсан, якая да вайны працавала настаўніцай у Давыдаўскай школе. Ноччу хлопчыкі пакінулі вёску, і далейшы іх лёс невядомы. У той жахлівы лютаўскі дзень, пачуўшы стрэлы ў двары суседзяў, Ліза пералезла праз плот і схавалася ў хляве суседзяў- беларусаў па прозвішчу Дзегцярэнка. За ёй кінуўся яе дванаццацігадовы брат, але ён не паспеў схавацца: паліцай расстраляў яго на плоце. Потым паліцаі  пачалі шукаць Лізу. Яны зазірнулі у хату, праверылі кожны куточак,  у хляве ўтыкалі ў сена вілы, спадзеючыся знайсці ўцякачку, пагражалі, што расстраляюць  тых, хто яе хавае. Назаўтра, каб не ставіць  пад   пагрозу жыццё сваіх выратавальнікаў, яна пайшла ў в.Прасвет   да сястры, якая была замужам за беларусам. Паліцаі ўсё ж  знайшлі дзяўчыну, здзекаваліся з яе. Адзін з іх пашкадаваў настаўніцу і падказаў, што яна можа выратаваць сябе, калі выйдзе замуж за беларуса. На фіктыўны брак з Лізай пагадзіўся былы яе аднакласнік Аляксандр Башкевіч. Разам з дзяўчынай і Аляксандрам ў камендатуру Шацілак за дазволам на шлюб пайшоў і бацька жаніха. Маладыя атрымалі дазвол на шлюб, і Ліза стала Марыяй, жонкай Аляксандра Башкевіча. Аднак, нягледзячы на гэта, маладая дзяўчына па-ранейшаму адчувала небяспеку і хавалася на гарышчы. А аднойчы ноччу, забраўшы свае дакументы, уцекла ў Азарычы, адкуль яе разам з іншымі маладымі хлопцамі і дзяўчатамі пагналі ў Германію. Там яна працавала ў немца-гаспадара. Вызвалілі Лізу Вольфсан савецкія воіны.   У 60-я гады яна прыязджала ў Давыдаўку, каб аддзячыць сваіх выратавальнікаў.

У 1967г. на месцы пахавання жыхароў вёскі быў узведзены абеліск, а ў 2005г. да 60-годдзя Перамогі ўстаноўлена памятная пліта. Аўтарамі помніка ахвярам Халакоста сталі скульптары А.М.Заспіцкі і   А.Каструкоў.

  

  Адметнай асаблівасцю Давыдаўкі з’яўляецца музей вясковага побыту, які існуе пры сельскай бібліятэцы. Арганізаваны ў 2003 годзе, сёння  ён налічвае больш чым  100 экспанатаў. Музей быў створаны дзякуючы намаганням былога  бібліятэкара сельскай бібліятэкі Жаны Салавей і дапамозе вяскоўцаў, якія падаравалі разнастайныя предметы побыту. Мясцовыя майстры С.П.Міцкевіч, М.І.Салавей зрабілі для музея лаўкі, дэкаратыўныя паліцы, стол, маслабойку і іншыя прадметы. Экспазіцыя дае ўяўленне аб жыцці вёскі ў 50-70 гады мінулага стагоддзя. Тут захоўваюцца вырабы вядомых у вёсцы майстроў.Сапраўдным упрыгожаннем з’яўляюцца драўляныя фігуркі змяі, дыназаўра, макет “Мая хата”, карціна “Зімовы пейзаж” А. П. Шчарбіны. Музей вясковага побыту наведваюць не толькі жыхары Давыдаўкі ад мала да вяліка, але і ўраджэнцы вёскі, што жывуць у розных мясцінах Беларусі і блізкага замежжа.

              

Спадзяюся, што гэта падарожжа адкрыла малавядомыя старонкі гісторыі малой радзімы, дапаможа больш уважліва ставіцца да сваёй спадчыны, якая засталася нам ад продкаў.