Знакамітыя землякі - Знаменитые земляки

В каждой деревне есть люди, которыми гордится их малая родина, их имена хранятся в памяти земляков, о них пишется в энциклопедиях и справочниках. Есть такие имена и у нас..

Дайнека Піліп Пятровіч 

  (1916 — 1979)

Герой Сацыялістычнай Працы

Нарадзіўся ў в. Дуброва

У гады Вялікай Айчыннай вайны П.П. Дайнека прымаў актыўны ўдзел ў партызанскай барацьбе супраць фашысцкіх захопнікаў на тэрыторыі Беларусі ў якасці палітрука, камісара партызанскага атрада i партызанскай брыгады імя Аляксандра Неўскага, сакратара Гродзенскага падпольнага райкома партыі. Пасля вайны П.П.Дайнека займаў высокія дзяржаўныя і партыйныя пасады. Піліп Пятровіч Дайнека выбіраўся ў састаў Цэнтральнага камітэта Кампартыі Беларусі, быў дэпутатам Вярхоунага Савета БССР.

Дайнеко Филипп Петрович

ДАЙНЕКА Піліп Пятровіч

(1916-1979)

(ГЕРОЙ САЦЫЯЛІСТЫЧНАЙ ПРАЦЫ)

П.П. Дайнека нарадзіўся ў 1916 годзе ў вёсцы Дуброва ў сям’і селяніна. Працоўную дзейнасць пачаў у 1935 годзе загадчыкам паштовага аддзялення, затым працаваў наместнікам старшыні Дуброўскага сельсавета.

3 1937 года знаходзіўся ў радах Савецкай Арміі на партыйна палітычнай рабоце. У гады Вялікай Айчыннай вайны П.П.Дайнека прымаў актыўны ўдзел ў партызанскай барацьбе супраць фашысцкіх захопнікаў на тэрыторыі Беларусі ў якасці палітрука, камісара партызанскага атрада i партызанскай брыгады імя Аляксандра Неўскага, сакратара Гродзенскага падпольнага райкома партьі.

3 1944 года П.П.Дайнека працаваў другім сакратаром Гродзенскага райкома партьі, а з 1951 года- першым сакратаром Мастоўскага райкома КПБ па Гродзенскаму вытворчаму калгасна-саўгаснаму упраўленню, сакратаром    парткома Гродзенскага вытворчага калгасна-саўгаснага ўпраўлення. У 1965 годзе выбраны першым сакратаром Гродзенскага райкома партьі. У 1970 годзе зацверджаны загадчыкам фінансава-гаспадарчага аддзела Гродзенскага абкома КП Беларусi.

П.П.Дайнека выбіраўся ў састаў Цэнтральнага камітэта Кампартыі Беларусі, дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР.

Партыя i ўрад высока ацанілі баявыя i працоўныя заслугі П.Пдайнекі. Ён удастоены высокага звання Героя Сацыялістычнай Працы (22.3.1966 за поспехі ў развіцці жывёлагадоўлі, павялічэнні вытворчасці і нарыхтовак сельскагаспадарчай прадукцыі), узнагароджаны двумя ардэнамі Леніна, ардэнамі Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны 1 ступені, "Знак Пашаны" i многімі медалямі. У 1979 годдзе яму прысвоена званне Ганаровага грамадзяніна горада Масты Гродзенскай вобласці. Памёр 13 лютага 1979 года. Там на яго магіле  ў 1981 годзе ўстаноўлена стэла.

Піліп Пятровіч Дайнека нарадзіўся i вырас у вёсцы Дуброва. 3імой вучыўся ў школе, летам працаваў на палях i сенажацях. Kaлi бацькі ўступілі ў калгас "Чырвоная Дуброва”, ix сын таксама стаў працавітым калгаснікам. Неўзабаве яго прызначылі загадчыкам паштовага адзялення ў вёсцы Дуброва, а потым выбралі намеснікам старшыні выканкама Дуброўскага сельсавета. Службовыя абавязкі Піліп Дайнека ўмела спалучаў з грамадскай дзейнасцю. Праводзіў калгасныя i маладзёжныя сходы, вечары адпачынку, выступаў ініцыятарам барацьбы за здаровы быт.

Kaлi Піліпу Дайнеку споўнілася двадцаць гадоў, яго прызвалі на вайсковую службу. Сялянскі сын настойліва вывучаў ваенную справу. На баявых занятках i вучэннях атрымліваў заахвочванні i падзякі.

Вялікая Айчынная вайна застала Піліпа Дайнеку на захадняй граніцы. Давялося адбіваць шалёны націск варожых полчышчаў, якія рваліся на ўсход. Трапіўшы ў акружэнне, палітрук Дайнека узначаліў ініцыятыўную групу, якая становіцца ядром партызанскага атрада імя Аляксандра Неўскага. Летам 1943 года на базе партызанскага атрада ствараецца партызанская брыгада, камандзірам якой прызначаецца К. Ешчанка, а камісарам - П. Дайнека.

Партызанская брыгада імя Аляксандра Неўскага дзейнічала на акупіраванай тэрыторыі Гродзенскага i Скідальскага раёнаў. На чыгуначных i шашейных дарогах Гродна — Ліда, Гродна - Вільнус, Слонім – Ваўкавыск. Партызаны ўзрывалі міны, зрывалі перавозкі, знішчалі жывую сілу i тэхніку ворага.

Было многа баёў i цяжкіх страт. Не ведаў Дайнека, што ў яго роднай Дуброве на Гомельшчыне гітлераўцы каля яго дома зрабілі засаду, спадзяючыся, што партызанскі каміcap прыйдзе дадому, адведаць родных. Пасля дарэмнага чакання, ўвайшлі ў хату.

— Дзе ваш сын? - спыталі ў бацькоў.

— Не ведаем. Мы даўно ўжо яго не бачылі. Не ведаем, нават, цi жывы ён.

— I не пабачыце, ён- партызанскі камісар.

Пасля доўгіх пакут i здзекаў фашысты забілі старых. Kaлi Піліп даведаўся пра тое, што не стала бацькі i мaui, ён перад усім атрадам, даў клятву адпомсціць катам.

Піліп Дайнека быў яшчэ i сакратаром падпольнага райкома партыі. Mixacь Васілёк піша баладу "Пра партызана Піліпа", праобразам галоўнага героя стаў Піліп Дайнека.

Летам 1944 года вывелі са строю шашу Гродна - Вільнюс. Bялi шматлікія 6ai па ліквідацыі гарнізонаў i апорных пунктаў праціўніка. У лiпeнi 1944 года брыгада, ў якой нaлiчвaлacя 687 партызан, злучылася з часцямі Чырвонай apмii. На дзень злучэння, 13 ліпеня, яна мела шэсць атрадаў.

Пасля вызвалення Бeлapyci ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў Піліп Дайнека знaxoдзiццa на пярэднім кpai барацьбы за аднаўленне разбуранай вайной гacпaдapкi. 3 1944 года ён працуе другім сакратаром Гродзенскага райкома партыі, з 1951 года - першым сакратаром Мастоўскага райкома КПБ. Кіраўнік добра пасля вайны дапамагаў сваім землякам насенным матэрыялам. Зерне насілі калгаснікі са станцыі Шацілкі на сабе, не было тэхнікі. У 1965 г. ён выбіраецца першым сакратаром Гродзенскага райкома партыі. 3 1970 года працаваў загадчыкам фінансава-гаспадарчага аддзела Гродзенскага абкома КП Беларусі.

Партыя i ўрад высока ацанілі баявыя i працоўныя заслугі

П. П. Дайнекі. Ён удастоены высокага звання Героя Сацыялістычнай Працы; узнагароджаны двума ардэнамі Леніна; apдэнaмi Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны 1-ай ступені, Знакам Пашаны i мнoгiмi медалямі

Пiлiп Дайнека вылучаўся у састаў Цэнтральнага Камітэта Кампартыі Бeлapyci, дэпутатам Вярхоунага Савета БССР шостага i сёмага скліканняу. Яму было прысвоена званне Ганаровы грамадзянін горада Масты.

Памёр 13 лютага 1979 года. Некралог на яго смерць, падпісаны самім П. М. Машэравым, быў  надрукаваны ва ўcix  цэнтральных газетах. У горадзе Масты Гродзенскай вобласці на яго магіле ўстаноўлена стэла.

(главы з кнігі “Героі твае Гродзеншчына”)

Воспоминания о Дайнеко Филиппе Петровиче, его воспоминания, записанные Друзиком Иваном Савельевичем в 1966 году во время приезда земляка в родную деревню.

 “ Были также расстреляны отец и мать Филиппа Дайнеко. Филипп был активным комсомольцем. Затем работал секретарём сельского совета в Дуброве. До войны окончил военное училище. Войну встретил в звании лейтенанта. Его отозвали с фронта.

(Примечание: существовал приказ Сталина о заброске кадровых военных в тыл для организации партизанского движения и подполья)

Была создана диверсионная группа. Основная цель группы — проникнуть на оккупированную территорию Белоруссии для организации партизанского движения. В состав группы была включена также его жена, она была медицинским работником, имела медицинское образование и до войны работала врачом. Первой задачей для их группы было проникнуть на территорию Белоруссии, так как немцы были уже под Москвой. До Белоруссии они добрались довольно удачно. А вот встреча с родной землёй вышла неприятной. В первый же день группа наткнулась на засаду. По инструкции первое время им запрещалось ввязываться в какой-либо бой с немцами так, как задача была: проникнув в заданный район, нужно было создать базу для организации партизанского движения. Во время перестрелки  жена Филиппа Петровича была тяжело ранена в область живота. Группа уходила от переследования. Жена Дайнеки, как медик, понимала безвыходность своего положения — нужно было срочное хирургическое вмешательство. И во время одного из привалов она попросила мужа, чтобы тот застрелил её. Её последние слова: “Филипп, я — не жилец на этом свете. Из-за меня и вы все погибнете. Лучше я умру. Вам нужно жить, вам нужно выполнить задание. Прошу, пристрели меня. Филипп, я за это буду благодарна тебе, я и с того света буду любить тебя”. Дайнеко не смог выполнить просьбу жены, но командир понимал, что она права, лейтенант взвёл курок и вложил пистолет в руку жены. Отвернувшись, он закрыл уши руками. Раздался выстрел... Женщина застрелилась.

Группе удалось уйти от преследования немцев. Потом, спустя несколько дней, они вернулись, отыскали то место и похоронили жену командира.

 После выхода группы в заданный район, был организован партизанский отряд, а затем на его базе создана партизанская бригада имени Александра Невского численностью около 900 человек. Комиссаром бригады был Дайнеко Филипп Петрович. Он же был секретарём подпольного райкома партии.

“Выстрел, который оборвал жизнь моей жены, звучит в моих ушах до сих пор”, — говорит Филипп Петрович спустя многие-многие годы.  Слухи о том, что Филипп — комиссар партизанской бригады на Гроденщине, дошли до Дубровы. Немцы арестовали родителей партизана, устроили засаду в их доме, надеясь захватить комиссара в расплох. Но, не дождавшись комиссара, расстреляли его отца и мать.

Летом 1942 года Дайнеко Ф.П. прислал в Дуброву своего человека. Молодой паренёк по имени Толик, кличку в Дуброве имел “мальчишка”. Он пас людских коров. Дайнеко хотел помочь землякам с организацией сопротивления врагу. Он верил, что немцы будут разгромлены, и знал, что у всех мужчин в возрасте от 23 до 50 лет спросят, чем они помогли Победе. Мальчишка вступал в контакты с местными жителями, но особого понимания и поддержки не нашёл. Он исчез также незаметно, как и появился”.

После войны, занимая высокие посты, Дайнеко не забывал земляков. Когда трудно было с семенным материалом, поделился зерном. На станцию Шатилки пришли вагоны с семенами зерновых. Дубровцы на себе носили в мешках и торбах зерно. Принесёшь 10кг, 1кг — себе, в счёт оплаты за работу.

Сейчас в Дуброве не осталось уже родственников знаменитого земляка, но память о нём хранится свято.

Бусел Иван Павлович, 1936 года рождения, уроженец д. Дуброва.

Кандидат сельскохозяйственных наук, старший научный сотрудник, доцент, автор более 100 научных и научно-методических работ. Автор и соавтор книг сельскохозяйственной тематики.

Бусел Иван Павлович,

 родился 21 мая 1936 года в д. Дуброва, в многодетной семье крестьян - колхозников. В малолетнем возрасте пережил Великую Отечественную войну, беженство, оккупацию, тиф. Дважды ездил с матерью на Украину побираться, чтобы выжить.  В 1944 году пошёл в первый класс Дубровской семилетней школы. Окончил её в 1951 с Похвальной грамотой. Без вступительных экзаменов поступил в Краснобережский сельскохозяйственный техникум, но проучился мало. Вернулся домой, пошёл в 8-й класс в Чернинскую среднюю школу. В 1954 успешно окончил 10 классов. В этом же году поступил в Горковскую Белорусскую сельскохозяйственную академию, которую также успешно окончил в 1959. С 1961 года — научная деятельность на Гомельской областной сельскохозяйственной опытной станции (Довск, Рогачёвского района). Затем — аспирантура в БСХА, работа в отделе экономики Белорусского научно-исследовательского института мелиорации и водного хозяйства под руководством кандидата экономических наук Г.М.Лыча.) Научно-педагогическая деятельность началась в 1981 году после победы в конкурсе на должность доцента кафедры экономики и организации сельскохозяйственного производства. В 1986 — присвоено учёное звание доцент.  Живёт в Минске.

Увлекается составлением кроссвордов из аграрно-экономических терминов и понятий, которые публиковались в газетах «Белорусская нива» и «Рэспубліка».

Кандидат сельскохозяйственных наук, старший научный сотрудник, доцент, автор более 100 научных и научно-методических работ. Автор и соавтор книг сельскохозяйственной тематики.

Проживает в г. Минске.

 

 
автор блога Людмила Бусел, 18.12.2013 г.