На злобу дня

Яшчэ ўчора  нават і не збіралася пісаць гэты пост, але  раптам ўзнікла  такая неабходнасть. Прыйшла ў бібліятэку настаўніца беларускай мовы за дапамогай. Паступіў з адзела адукацыі загад - аформіць стэнд у падтрымку чытання: парады чытачу, памятка, як чытаць лепей, дзённік чытача, водгукі на кнігі і г.д.
Ну, як заўсёды, звярнуліся перш-наперш, да ўсёмагутнага, усёведаючага Інтэрнэта. Але!!!! Хто бы мог падумаць - нічога амаль не знайшлося ні на Гугле, ні на Яндэксе!!!  Прышлося  перакладаць з рускай, рабіць гэты пост. Выявілася, што не так гэта і проста. Анлайн-перакладчык робіць шмат памылак, а сама я беларускую ў школе не вывучала.

17 прычын на карысць чытання,
 апісаных Шведскай акадэміяй дзіцячай кнігі.

• Кніга - гэта задавальнне і прыгода. Яна здольна прымусіць нас плакаць і смяяцца . Кніга можа суцешыць і падказаць выйсце з цяжкай сітуацыі.

• Кніга развівае нашу мову, пашырае наш слоўнікавы запас .

• Кніга абуджае нашу фантазію і вучыць нас думаць вобразамі.

• Кніга нараджае ў нас новыя пытанні, пра якія варта задумацца .

• Кніга развівае наша мысленне. З яе мы даведваемся  пра паняцці , якія дапамагаюць нам думаць,  пра новыя ідэі. Яна пашырае гарызонты нашага свету.

• Кніга вучыць нас суперажываць. Яна дазваляе нам адчуць сябе ў становішчы іншага чалавека і зразумець, што ён адчувае .

• Кніга падахвочвае нас задумацца аб тым, што сапраўдна, а што памылкова, што добра , а што дрэнна .

• Кніга тлумачыць нам, як  утвораны  свет і як усё ў ім ўзаемазвязана .

• Кніга адкрывае нам, што на адно пытанне можа быць некалькі адказаў і што на любую праблему можна паглядзець па-рознаму.

• Кніга дапамагае нам зразумець  саміх сябе. Ты больш упэўнены ў сабе , калі ведаеш , што ёсць людзі , якія думаюць і адчуваюць так жа, як і ты .

• Кніга адкрывае нам,  што ўсе людзі розныя. Чытаючы кнігі, напісаныя ў розныя эпохі і ў розных культурах, ты становішся больш цярпімым, вучышся пераадольваць забабоны.

• З кніг мы даведваемся пра іншыя краіны, хто, дзе і як жыве , аб прыродзе, тэхніцы, гісторыі  - пра ўсё на свеце, што нас цікавіць.

• Кніга - лепшы сродак ад адзіноты. Яе можна чытаць, дзе заўгодна . Кнігі можна бясплатна ўзяць у бібліятэцы.

• Кніга - частка культурнай спадчыны. Яна дорыць нам агульнасць уражанняў і ведаў.

• Добрую дзіцячую кніжку хочацца чытаць услых . Такое чытанне прыносіць радасць і дзецям і дарослым. Кніга - гэта мост паміж пакаленнямі.

• Дзіцячая кніга - гэта вынік працы многіх людзей: пісьменніка, мастака, рэдактара, друкара , дызайнера, карэктара , фатографа, бібліятэкара, выдаўца, прадаўца кнігарні і інш. Яна ўзбагачае культурнае асяроддзе . Кніга з'яўляецца важным прадметам культурнага экспарту і прадстаўляе нашу краіну за мяжой.

• Дзіцячая кніга - гэта першая сустрэча з літаратурай - бясконцым светам , які застаецца з намі на ўсё жыццё.

Як  навучыць дзіця чытаць кнігі?

Каб школьнік навучыўся бегла чытаць і пры гэтым ўнікаць у сутнасць прачытанага матэрыялу, аналізаваць тэкст ды яшчэ эфектыўна яго засвойваць, неабходна спачатку выпрацаваць ў яго ўстойлівую цікавасць да чытання і патрэбу ў ім, а потым уменне разумець сэнс тэкставай інфармацыі, распазнаваць яе.

Дзейсны прыём, які спрыяе выпрацоўцы цікавасці да чытання ў малодшага школьніка, — перапыніць расказ або чытанне на самым цікавым для дзіцяці моманце пад якім-небудзь падставай і прапанаваць таму дачытаць самастойна. Практыка паказвае, што прыём працуе бездакорна.

Удзел у розных літаратурных конкурсах таксама абавязкова прынясе свой плён.

Велізарную ролю ў выхаванні культуры чытання школьніка адыгрываюць  бацькі і педагогі. Калі чалавек, які карыстаецца ў дзіцяці аўтарытэтам (а такім у малодшых школьнікаў з'яўляецца і бацька, і настаўнік) увесь час  паказвае беражлівае, трапяткое стаўленне да кніг, да чытання, шчыра і эмацыянальна выказвае захапленне, дзеліцца уражаннем і заклікае да абмеркавання прачытанага, — рэдкае дзіця не заразіцца чытаннем.

Самы бяспройгрышны прыём фарміравання цікавасці да чытання ў школьніка любога ўзросту — выявіць яго схільнасці і ненадакучліва прапанаваць яму спачатку невялікія гісторыі ці артыкулы на тэму, якая яго цікавіць.

Для фарміравання патрэбнасці ў чытанні неабходна перад школьнікам ставіць такія задачы і мадэляваць такія праблемныя сітуацыі, рашэнне якіх ён знаходзіў бы на старонках  кніг.

Поспехаў!

Парады, як чытаць хутчэй.

Разгледзім спосабы чытання:

• паглыбленае чытанне, пры такім чытанні мы звяртаем увагу на дэталі, разглядаем пытанне з усіх бакоў, звяртаючыся да слоўнікаў і даведнікаў, да дадатковай літаратуры, такім спосабам мы чытаем падручнікі;

• хуткае чытанне або беглае чытанне ;

• панарамнае хуткае чытанне - гэта чытанне з павялічаным полем агляду;

• выбарачнае чытанне, пры такім чытанні мы бачым усё, нічога не прапускаючы, але фіксуем ўвагу на тых раздзелах, якія цікавяць больш за астатнія . Гэты метад выкарыстоўваюць пры паўторным чытанні кніг, праглядзе газет і часопісаў;

• чытанне -прагляд, выкарыстоўваецца для папярэдняга знаёмства з кнігай. Праглядаем тытульны ліст, чытаем прадмову, анатацыю, змест ;

• чытанне - сканаванне - гэта хуткі прагляд з мэтай пошуку прозвішча, факта, звесткак . Часцей за ўсё гэта пошук у энцыклапедыях і слоўніках.

Валоданне кожным з гэтых спосабаў таксама важна, як і хуткасць чытання.

 

Перад тым, як пачаць чытаць, упэўніцеся, што вам будзе камфортна, выключыце тэлевізар, запаліце, калі патрэбна, святло, падрыхтуйце аловак, каб адзначаць ім месцы, якія вас зацікавілі.
 Перш чым чытаць ўвесь твор цалкам, пагартайце кнігу, разгледзьце малюнкі,  прачытайце  артыкул пра аўтара, калі ён ёсць, і анатацыю на кнігу.
Раскажыце аб прачытанным сваім сябрам, бацькам, так вы самі лепей засвоіце матэрыял.
 Запісвайце прачытанае, лепей вядзіце дзённік чытання.
Што не трэба рабіць:
*ні ў якім выпадку не вадзіце пальцам па радках,  не загружайце мозг яшчэ адной працай;
*не прыкладайце палец да вуснаў і не бярыце аловак ў рот.  Усё гэта  адцягвае ўвагу;
*не варта пры чытанні шэптам прамаўляць словы тэкста, які вы чытаеце.

Памятка

Вучыся ЧЫТАЦЬ ПРАВІЛЬНА

• Сачы, каб вочы рухаліся па радку.

• Старайся не вяртацца да чытання слова, якоя ты прачытаў, калі зразумеў яго.

• Пры чытанні будзь уважлівы да кожнага слова .

• Старайся зразумець, пра што чытаеш.

• Чытай штодня: услых і "пра сябе"

* Сэнс незразумелых, незнаёмых слоў  абавязкова ўдакладняй у слоўніку

 

Просьба кнігі

Навучысь мяне ЧЫТАЦЬ

• Прачытай загаловак, імя, прозвішча аўтара .

• перагартай мяне, разгледзь ўсе ілюстрацыі.

• выкажы меркаванне, пра што я табе раскажу?.

• Чытай тэкст самастойна невялікімі часткамі, правярай і ўдакладняй свае здагадкі .

• Падумай, чаму ў мяне такая назва? .

• Працуй над асаблівасцямі мовы: афарбоўкай голасу, гучнасццю, тэмпам.

Дзённік чытання

Сапраўды, дакладнай формы вядзення  дзённіка чытання, не існуе. Гэта можа быць звычайны тоўсты сшытак, блакнот. Але, ёсць прыкладныя графы, якія павінны быць. Дзённік можна весці  ў выглядзе табліцы. Абавязковыя графы: дата, імя, імя па бацьку і прозвішча аўтара, назва твора, кароткі змест (час, падзеі, галоўныя героі), выпіскі (цытаты, фразы, звесткі). Можна нават маляваць сюжэты, вобразы, якія ўзніклі ў вас пасля таго, як вы прачыталі  твор.

КАК   ВЕСТИ   ДНЕВНИК   ЧТЕНИЯ

ИНСТРУКЦИЯ:

1.     Дневником может служить обычная тетрадка или общая, а также альбом для рисования (на усмотрение родителей). Обложку дневника желательно оформить красочно и подписать. Страницы желательно пронумеровать с 4 страницы для удобства ведения дневника. Поля обязательны.

2.     Первая страница читательского дневника также может быть оформлена красочно и на фоне рисунка или иллюстрации заполняется так:

Дневник  чтения

____________________

ученика (цы) ___ класса

3.     ІІ  и  ІІІ  страница читательского дневника заполняется так:

Содержание:

№ п/п	Автор, название произведения	Стр.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

4.     С ІV страницы дневник ведется так (можно в виде таблицы, развернув тетрадь):

Дата чтения__________________________________________________________

Автор произведения (можно краткую биографию, по желанию)_____________

______________________________________________________________________

Название произведения_________________________________________________

Выходные данные (город, издательство, год издания, количество страниц)___

______________________________________________________________________

Жанр, тема________________________________________________________

Главные герои (дать им краткую характеристику)________________________

Краткое содержание, сюжет (например, где и когда происходят события) ______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

Выписки, цитаты, фразы, сведения из книги, которые захотелось запомнить______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

*Моя иллюстрация (по желанию, но желательно)

Одному произведению может быть посвящено несколько страниц и иллюстраций.

*Творческая работа на выбор:  подбор пословиц и поговорок, афоризмов, крылатых фраз, загадок,  составить викторину по книге, презентация об авторе

Читательский дневник желательно вести систематически.