Делюсь сценарием по фольклору

В нашей Дубровской сельской библиотеке, при которой существует музей истории деревни Дуброва, накоплен немалый фольклорный материал. Используем его при проведении мероприятий. Может кому сама идея приглянется?
Ещё были конкурсы: собери пословицу, найди вторую половину, пословицы с числами, пословицы с животными.. 

Просьба и требование - при использовании аутентичного материала давать ссылку на источник.

Фольклорный час «Поговорка – цветочек, пословица - ягодка»,

                                                                                              с/б август 2014

Знаменитый учёный Владимир Даль, автор известного словаря, выделил для своих пословиц аж 179 рубрик: о судьбе, о вере в Бога, о счастье, о богатстве и бедности, о достатке и скупости,  о бережливости и мотовстве…  Однако, большое разнообразие тематики — не главное достоинство пословиц, хотя и очень важное. Значительно важнее в них то, как они воспроизводят жизнь, какую оценку ей дают. Николай Васильевич Гоголь сказал о пословицах: «В них есть всё — издевка, насмешка, попрёк, словом, — всё шевелящееся и задирающее за живое».

И верно, за каждой из пословиц видишь тех, кто судит, рядит, спорит, вышучивает, насмехается, балагурит, печалится или скорбит, радуется или бранится.

«Твой бы приговор да тебе ж во двор» — это о недобром слове. А когда хотят, чтобы пожелания исполнились, говорят: «Твои бы слова, да Богу в уши».

Сила пословиц в том, что появляются они в разгаре беседы, когда надо подкрепить речь метким замечанием, наблюдением, заключением, выявить самую суть сказанного.

Когда-то давным-давно не было ещё книг о хороших манерах, особенно для простого люда, а правила общения людей существовали и закреплялись в пословицах и поговорках — таких точных, что мы можем до сих пор по ним учиться житейской мудрости.

В пословицах закрепились мудрые наблюдения народа за природными явлениями, которые передавались из поколения в поколение. В них выражены правила народной морали и этики.

Повторим, что такое пословица?

Пословица — краткое народное изречение, имеющее одновременно буквальный и переносный (образный) план, и составляющее в грамматическом отношении законченное предложение. (Близок локоть, да не укусишь, В гостях хорошо, а дома лучше).

Поговорки  — отмечаются особой краткостью и имеют, как правило, только буквальный смысл (Коса — девичья краса, Поживём — увидим, Утро вечера мудренее).

Пословицы делают речь выразительней, помогают точнее передать желаемый смысл.

А зараз прыгадаем, як жа гаварылі нашы аднавяскоўцы, якія прыказкі і прымаўкі выкарыстоўвалі.  З запісанага мною ў розны час.

Адзін не ўцячэ, другі не дагоніць.  Запісана ў 2011 годзе ад Друзіка Міхаіла Пятровіча, па вясковаму Мішкі Аўдульчына 1936 г.н., мянушка Лаша´к.  Так ён адказаў на пытанне: “Як Вашыя справы?”. Гэта значыць, што гады ўжо сталыя, хада´ ціхая, з палачкай.

Гушча дзяцей не раскідае, а ў кучу збірае. “Картоплі трэ садзіць гушчэй, бо гушча дзяцей не раскідае, а ў кучу збірае”. Запісана ў 2002 годзе ад Шчэрбін Марыі Іванаўны, 1942 г.н. 

Беднай ўдаве Бог пагоды не дае.

Да старога цела маладыя ногі прыкласці. Нешта рабіць спрытнае сталаму чалавеку.

Запісана ў 2002 годзе ад Мазур Надзеі Іванаўны, 1933 г.н. 

За дурною галавою нагам няма пакою.  Запісана  ў 2008 годзе ад Мазур Надзеі Іванаўны, 1933 г.н.

За шкварку сала, сем вёрст драла.  Па нейкай пустой, невялікай, пусцяшнай справе далёка ехаць, ці ісці. Запісана  ў 2008 годзе ад Мазур Надзеі Іванаўны, 1933 г.н

На мае бяздолля, ліхоя надвор’я  Запісана у 2010 годзе ад Мазур Надзеі Іванаўны

Хутка едзеш — бяду дагоніш, ціха едзеш — яна цябе дагоніць.  Усяму свой час, свае ўрэмя. Дрэнна калі спяшаешся, але і марудзіць не трэ. Запісана ў 2011 годзе ад Мазур Надзеі Іванаўны, 1933 г.н.

З перабораў адны лапці ды аборы*. Кажуць так, калі нехта доўга нешта ці некага выбірае.

Запісанаў 2008 годзе ад Сахбіевай (Шчэрбін) Вольгі Іванаўны, 1938 г.н.

Пусці на прыпечак, дык і на пэч  ускочыць. Звычайна казалі пра цыган, якія сперша вады прасілі папіць, а потым галаву дурылі. Запісана ў 2011 годзе ад Сахбіевай Вольгі Іванаўны, 1938 г.н.

Злучыў Бог з свіннёю, трэба жыць і з ёю. Давадзіцца жыць з тым чалавекам з кім звёў у жыцці лёс. Запісана ў в. Дуброва ў 1997 годзе ад Дайнека Марыі Васільеўны, 1929 г.н.

На чыім вазку сяджу, таму і песеньку пяю.  З кім жыву, ад каго залежу, таму і спрыяю. Бабка Піліпіха, Шчэрбін Аляксандра Піліпаўна — баба Алёкса, уражэнка в. Дуброва (1914-1990гг). 

У старца кій адабраць — Адняць апошняе ў беднага, забраць нешта такое, што чалавеку самаму вельмі патрэбна.

У сабакі вочы пазычыць — Зрабіць нешта зусім бессаромнае.

Як у вянок паўе — усю работу паробіць, усё прыладзіць, упарадкуе, як у вянок паўе.

Запісана ў 2006 годзе ад  Тукач Пелагеі Іванаўны, 1928 г.н. Так сказала яна пра з выгляду непрыгожую, але вельмі працавітую і мастеравітую жонку дуброўскага званара Лагуна (мянушка), які жыў з сям’ёй ля царквы ў Дайнеках.

Вось, якія цікавыя прыказкі і прымаўкі існавалі (і зараз яшчэ існуюць) ў мове жыхароў Дубровы.

Пословицы недаром молвятся,

Без них прожить никак нельзя,

Они великие помощницы

И в жизни верные друзья.

Порой они нас наставляют,

Советы мудрые дают,

Порой чему-то научают

И от беды нас берегут.                   

                                                            

 Сценарий составила библиотекарь Людмила Бусел., 2014 г.