Як часта жыццё бывае нясправядліва, як пісаў Ф. Багушэвіч
“Бог няроўна дзеліць”. Камусьці жывецца адносна лёгка, а іншаму выпадае шмат цяжкіх
выпрабаванняў. Да другой катэгорыі можна аднесьці нашага земляка, аб якім
пойдзе ніжэй размова. Бусел Яўген
Сямёнавіч нарадзіўся ў лютым 1936 года ў в. Міхайлаўка. Бацька яго быў родам з
вёскі Зарэчча, сам троху хадзіў у школу ў Дуброву, дый і яго родная Міхайлаўка- побач. Таму ён мне казаў: “Лічу сябе вашым земляком”. Імя знакамітага земляка на старонках
Беларускай энцыклапедыі і іншых энцыклапедый і слоўнікаў па мастацтву. Член
Саюза мастакоў СССР і Беларусі, заслужаны дзеяч культуры Рэспублікі Беларусь.
Расказвае сам Яўген Сямёнавіч: “Дзяцінства мае прыпала на
ваеннае ліхалецце. Пасля таго, як немцы забілі майго дзядзьку за сувязь з
партызанамі, над усёй раднёй навісла пагроза расправы. У адну з
начэй тры сям’і па дамоўленнасці з партызанамі пераехалі ў партызанскі атрад,
дзе бацька і ваяваў. Дарэчы, гэты наш атрад перабіў язмінскіх (в. Язвін)
паліцаяў але, нажаль, і бацька загінуў ад фашыстскай кулі. Пахаваны ён ў
палескіх лясах, і мая пакойная маці ўжо пасля вайны не змагла знайсці яго
магілу. Калі вызвалілі нашу вёску, мы прыехалі на сваё папялішча”...
Жыццё стала наладжвацца. У вёсцы была адкрыта пачатковая
школа, якую паспеў да трагедыі скончыць Яўген. Далей трэба было хадзіць у
Дуброву. Пад час канікулаў ён і некалькі яго сяброў падарваліся гранатай. Пасля
вайны такія выпадкі былі не рэдкасць. На жаль, хлапчуку, якому наканавана было
стаць мастаком, у якога быў сапраўдны талент да малявання, дасталося больш за ўсіх - ён застаўся без абедзьвюх рук. Разумеючы, што
з такім калецтвам у вёсцы яму будзе цяжка, маці ўладкавала яго ў дзіцячы дом у
Рэчыцы. Ў няпоўных дванадцаць гадоў ён быў вымушаны пайсці з дому.
У 1954 годзе паступіў на гістарычнае аддзяленне БГУ імя
Леніна ў Мінску, дзе правучыўся тры гады. Але цяга да мастацтва прымусіла яго паступіць
у філіял Маскоўскага паліграфічнага інстытута, які быў на той час адкрыты ў
Мінску. Пасля заканчэння стаў працаваць пазаштатным мастаком у часопісе
“Вожык”, і адначасова працаваў мастаком на Мінскай мастацка-галантарэйнай
фабрыцы, а таксама выконваў многія творчыя работы. Першыя яго карыкатуры былі размешчаны яшчэ ў дзетдомаўскай насценнай
газеце.
У 1964 годзе прафесійныя малюнкі Яўгена Бусла з’явіліся ў
сатырычным часопісе “Вожык”. З таго часу больш як на доўгіх тры дзесяткі гадоў лёс
цесна звязаў мастака з гэтым часопісам. Ён стаў адным з актыўных яго аўтараў, з’яўляючыся
адначасова і членам рэдкалегіі.
У 1972 годзе
Віктар Шматаў - вядомы мастак , беларускі мастацтвавед, аўтар шерагу кніг аб беларускім мастацтве, калі дарыў Яўгену
Буслу сваю кнігу, напісаў “Яўгену Буслу з
пажаданнем стаць класікам беларускай карыкатуры В. Шматаў. 14.1. 72 “
Пажаданне вядомага даследчыка беларускага мастацтва здейснілася.
Вось як пішуць аб ім прафесіяналы “Карыкатуры Бусла прывабліваюць прастатой
вырашэння тэмы і адметным лаканізмам выяўленча-вобразнай сістэмы. У шмат якіх
яго працах удала спалучаецца рэалізм і ўмоўная форма выяўлення. Яго малюнак
лёгкі і ў той час змястоўны. Колер дапамагае выказаць змест. Бусел трактуе
колерам толькі тыя дэталі, якія “працуюць” на тэму".
Значны след пакінуў мастак у “Агітплакаце”. Яго яркія,
запамінальныя карыкатурныя плакаты не згубілі актуальнасці і сёння. П’янства,
хабарніства, бюракратызм, гультайства, праблемы экалогіі, маралі, этыкі – тэмы
вечныя.
Таленавітаму мастаку блізкія па духу беларускі фальклор,
народны лубок, прывабліваюць тэмы жанчыны і сям’і. Усё гэта ён адлюстроўвае ў
сваёй разнастайнай творчасці. Прыказкі і прымаўкі, якія мастак адлюстраваў
пзндзелем: Ой, ляцелі гусі з сіняга Дунаю… А чаму ты не прышоў, калі месяц
узышоў?... Цвіла ружа ў агародзе… Пры сонейку цёпла, пры мамцы добра… Маладзіцы,
як брусніцы.. Быў час — калі дзеўкі любілі нас… Пчолка рада квету, а чалавек —
лету… Лепшая вадзіца з роднай крыніцы… Садок садзіць — жыццё харашыць… А я роду
не такога, каб любіць абы якога… Вяснавы дзень год корміць… Увосень у ўгосці
просім… Хто скуль, а мы тутэйшыя… Сядзем у рад — тата будзе рад…. Няма тое
крамы, дзе б прадаваліся мамы….Татава хата ўсім багата...
Яўген Бусел удзельнік
шматлікіх міжнародных і рэспубліканскіх мастацкіх выставак, на якіх яго працы атрымлівалі
высокую ацэнку. Яго творы ў фондах многіх музеяў Беларусі і не толькі.
Жыве мастак у Мінску. У яго двое дарослых дзяцей і трое
ўнукаў. Сын пайшоў па слядах бацькі - выкладчык у Мастацкай Акадэміі. Дачка
працуе ў дзіцячай паліклініцы. Прыязжаючы некалькі гадоў таму на лета ў родную
Міхайлаўку, прывёз мастак чатыры свае карціны ў падарунак музею гісторыі вёскі
Дуброва. На малой радзіме памятаюць таленавітага земляка, захоўваюць ўдзячную памяць
аб ім і яго творчасці.
Гэты пост я напісала 26 красавіка, а праз два дні 28.04.2018 Яўген Сямёнавіч памёр. Я не ведала, што ён так блізка да лепшага свету, калі пісала аб ім у рубрыцы "Лёсы нашых зямлякоў". Звесткі аб ім былі раней размешчаны на старонцы гэтага блога "Знакамітыя землякі". Мае шчырыя спачуванні родным і блізкім мастака. Няхай зямля будзе яму пухам! 03.05.2018
22 мая 2018 ў газеце "Светлагорскія навіны" пад маім прозвішчам выйшаў артыкул "Насуперак лёсу". Невялікія недакладнасці толькі дзьве - Язвін (па-колісьняму Язмін, язмінскіх паліцаяў) , я не памылілася; і напрыканцы - не сумуем, а смуткуем па ім. Хаця, сум і смутак, амаль адно і тое. Калі атрымаецца, сканірую артыкул сюды ў блог.
26.05.2018 г. артыкул з раённай газеты.
Комментариев нет:
Отправить комментарий