Раставім усе кропкі над і: Міжнародны Дзень роднай мовы

среда, 22 февраля 2017 г.

Раставім усе кропкі над і: Міжнародны Дзень роднай мовы

21 лютага ўсе народы адзначаюць Дзень роднай мовы. Першапачаткова з такой ініцыятывай выступіў Бангладэш. 21 лютага 1952 года загінулі пяць студэнтаў, якія адстойвалі права навучання на роднай мове. Зараз у свеце існуе больш за 6 тысяч моваў, палова з іх пад пагрозай знікнення. Каб гэтага не здарылася ЮНЭСКА у 1999 годзе абвясціла 21 лютага - Міжнародным Днём роднай мовы.

Мова — душа народа, векавая памяць многіх пакаленняў, наш галоўны нацыянальны скарб. Жыве мова — жыве народ, жыве памяць продкаў. Няма роднай мовы — няма народа.

Па дадзеных апошняга перапісу, беларускую мову лічаць роднай 5 млн 58 тысяч жыхароў Беларусі. Гэта значыць, большасць грамадзян краіны. Пры гэтым 70% размаўляюць па-руску. Толькі 6% жыхароў Мінска ўжываюць родную беларускую мову.

У гэты дзень некалькі гадоў запар у Дуброўскай сельскай бібліятэцы ладзіцца акцыя “Размаўляй са мной па-беларуску”.

Жадаючыя змаглі паўдзельнічаць у тэст-віктарыне на веданне беларускай мовы “Так, ці гэтак?”. Цяжкасць выклікалі заданні: “пагардлівы” – гэта добры ці дрэнны чалавек? Чамусьці некаторыя вырашылі, што па-руску гэта “гордый”. А на самой справе, правільны адказ - высокомерный. “Дбалы” – гэта які? (упрямый, усердный, крепкий, больной). Дбалы, руплівы, старанны – па-руску “усердный».

На класнай гадзіне вучні 7, 8 і 9 класаў падбіралі адпаведнікі беларускім словам у рускай мове. Напрыклад, краты - “металлическая решётка на окне”, абапал – “по обе стороны”, гмах – «большое высотное здание”.

Вучням пачатковых класаў сельскай бібліятэкай была прапанована інсцэніроўка казкі “Кропка над і”.

Казка пра краіну беларускі Алфавіт. У ёй жывуць трыццаць чатыры літары. Трыццаць пятым быў Апостраф: ні гук, ні літара, а нейкая спатыкачка пры вымаўленні. Але і яна мела асобны знак і агульную павагу

Вось напішыце без Апострафа слова "сям'я". Атрымаецца нейкае "сямя", штосьці зусім незразумелае. Не, не абыдзешся без Апострафа. Літара да літары — глядзіш, і слова з'яўляецца, слова да слова - і сказ гатовы.

Літара Я была занадта ганарлівай, хоць і стаяла ў канцы Алфавіта. Яе нават дражнілі Якаўкай. Яна спрабуе паказаць, што самая разумная і павінна пачынаць Алфавіт. А літару і ніхто і не заўважыў, бо, як кажа Якаўка: “Ты нават на літару не падобная. Палачка нейкая!.”.

І тут клічнік прапануе: “Літара I падобная на мяне, толькі без кропкі. Давайце для таго, каб яна была больш прыкметнай і прыгожай, паставім зверху над ёй кропку, такую, як у мяне знізу.

Так упершыню над літарай і з'явілася кропка. Таму і сёння, калі трэба вырашыць спрэчнае пытанне і прыйсці да згоды, гавораць: давайце паставім кропкі над "і"

А Якаўка ў пакаранне няхай заўсёды будзе самай апошняй літарай у Алфавіце, — падвёў вынік Клічнік.