#Судьбы наших земляков: Тукач Степан Тимофеевич

от автора блога. Размещаю этот материал под рубрикой "Судьбы наших земляков", хотя речь пойдёт об одном случае - потерялась во время Великой Отечественной войны девочка, а нашлась почти через 20 лет. Удивляюсь судьбам людей. Когда читаешь в книге, это одно, а когда это было с теми, кого знаешь, кто живёт рядом, совсем другое...

Расказывае Тукач Сцяпан Цімафеевіч. Зімой недзе ў канцы 1943, альбо напачатку 1944 года вярталіся мы з бежанцаў з Еланаў. Я  ішоў сам, мне  ўжэ 12 гадоў было. А ў маці на руках яшчэ малая дзеўка была двух гадоў (1942 годзе нарадзілася). З намі у бежанцах была цётка Алёна са сваімі  дзецьмі (з Дубровы, але жыла ў Камунне Акцябскага раёну), яна на кані была. Згадзілася падвезці нашу Марусю, ёй гадоў сем было, ногі моцна распухлі, ісці не магла. Згаварыліся сустрэцца ў Вузнажы.

 

Мы пешшу ішлі доўга і марудна, вядома спазніліся. Пакуль дайшлі, размінуліся. Цётка столькі чакаць не магла,  аставіла Марусю у ваенных, ... А тыя  здалі яе ў сельсавет.

Прыйшлі са Стракавіч у Дуброву, ў нашай хаце землянка вырыта…

Маці  (Ульяна Сямёнаўна, 1911 г.н.) моцна тады перажывала: “Як так? Хацелі як лепей, а выйшла – згубілі дачушку!”. Вельмі доўга прычытвала. Я, як вайна скончылася, ездзіў па дзіцячых дамах, шукаў сястру. Быў ў Васілевічах, потым у Мазыры.  Адтуль прывёз Марусю (так яна запісана была). Восем гадоў яна ў нас за радную жыла. Калі занявесцілася, гуляць стала хадзіць. Любоў круціла з Пятром (Мікіткі Доўгага).

Глядзелі, як сваю, гітару купілі ёй. Песні, прыпеўкі спявала. Гуляла дападазна, дык маці выгаварывала ёй.  Яна і прызналася, што не родная нам. “Ты не маці мне! Я не вашая!”.  Памятала, што Надзяй завуць, што на іхнім селішчы  буслянка  была.

Песні пад гітару пела, прыпеўкі розные.

“Буду стараться, что б не стать мамашею.

Так ненавижу детей.

Вечно сопливые, вечно крикливые.

Будет без них веселей”.

Потым высветлілася, што яна з суседняй вёскі  Пружынішчы была. (Васіля Вяраб’я (мянушка), Домначкі радня. Тады ж многа дзяцей губілася.

Замуж у Мінск пайшла, дзяцей у іх не было. Болей ў Дуброву не прыязжала.

 Мы і самі здагадываліся, што не наша гэта Маруся. А калі прызналася, зноў загаравалі, што недзе і наша Маруся жыве на чужыне. як склаўся че лёс? Але ж столько гадоў прайшло… Дзе і як было шукаць? Жылося цяжка.  Бацька (Тукач Цімафей Пятровіч, 1911 г.н.) на фронце прапаў без вестак. Так і не ведаем, дзе галаву склаў.

Але на гэтым гісторыя не скончылася.

 Потым, калі я ужэ жанаты быў і дзеці ўсе параджаліся (чацвёра), знайшлася і наша Маруся. Выпадкова, можна сказаць.

Вышла так, што ў сярэдзіне 60 –х  гадоў з нашага сяла пайшла замуж (за Грышу, прозвішча забыўся) ў  сяло Верхняя Алба Жлобінскага раёну  Анюта Бягунчына. Калі размова за вясельным сталом, у бяседзе зайшла пра тое, што дзеці ў вайну губляліся. Сястра нявесты  Вольга (Бягунка па –вулічнаму) прызнала па знешняму падабенству  аднавяскоўку. Спыталася: «Моцна ты падобна на Цімкавых, у іх таксама Маруся была, у войну згубілася. Можа гэта ты? Што памятаешь?”  

Так и выяснилось, что она и есть та самая, потерявшаяся в войну девочка.

Дальше рассказ со слов самой Маруси.  Ваенныя здалі мяне ў сельсавет у вёсцы Верхняя Алба Жлобінскага раёна. Старшыня сельсавета прывёў мяне ў хату да адных людзей, гаворыць: “Вазьміце дзеўку, паследняя надежда на вас.”  У тых не было сваіх дзяцей, яны мяне ўзялі. Дзеда пасля вайны за тое, што старастам быў у войну, пасадзілі; баба гадавала мяне. Вырасціла. Замуж рана пайшла. Жыву ў Гомелі, Муж, трое дзяцей. Працавала на заводзе па вырабу посуду…”.

В жизни всё бывает. Мария Тимофеевна нашла свою семью через много лет (лет через 20) после войны. “Признали меня люди из Дубровы на свадьбе.  Степка, брат ко мне приезжал в Гомель. Он спит, а я подошла и присматриваюсь, узнаю, ищу знакомые черты… Я помнила имена своих подружек детства. Помнила приметную грушу возле дома, которую знали все дети и взрослые…»

Степан Тимофеевич вспоминает, как Маруся ему сказала: «Вот, Стёпка, 19 февраля ровно 50 лет, как мы с тобою встретились после разлуки». Это было где-то в 2015 году. Маруся часто приезжала в Дуброву, была на свадьбах племянников, детей своего брата. Недавно она ушла из жизни. Нет уже и мужа её, двух сыновей. Дочь Ольга живёт в Гомеле.

Записано 2004 г. от Марии Тимофеевны, 1937 г.р. 2018 г- от Тукача Степана Тимофеевича, 1932 г.р.

Степан Тимофеевич и Анна Степановна поженились осенью 1954 года. Пошли пешком в Чернин, там сельсовет был, и расписались. "Потым вяселле было. Мы тутэйшыя.  Яна - з Карпілаўкі, я - з Буслоў (Дуброва). З Елкай паехалі на кані за маладой. Дуга была кветкамі папяровымі абчэпана. Кучар Іваненка быў (Варчын мужык). Хлеба буханка, у яе елка ўстаўлена. (упрыгожаная кветкамі елка, украшенная цветами ель, еловая ветка, маленькая ёлочка). Дзяўчаты ўсё імкнуліся адламаць ад яе галінку, каб таксама замуж пайсці. (Прыкмета такая, адломіш галінку ад вясельнай елкі, хутка пойдзешь замуж) А хлопцы з дружыны баранілі, каб не зламілі... "  

С тех пор они не расставались. Вместе прожили долгую жизнь, 65 лет. У них родилось 4 детей, имеют 6 внуков и 5 правнуков. Своим опытом и мудростью они щедро делятся с детьми и внуками, и правнуками.  И умерли почти в разам. баба Ганна в 87 лет, через год и дед Степан. Оставив после себя добрую, долгую память. Степана Тимофеевича хоронили в понедельник 30 ноября 2020 года.

 

2012 год, Дуброва, Тукач  Анна (Ганна) Степановна, 1932 г.р. и Тукач Степан Тимофеевич, 1932 г.р., вместе с 30.11.1954 г (64 года)

Ганна и Сцяпан, маладыя


Автор блога Людмила Бусел, 14.02.2018 г.